marka ismi etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
marka ismi etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

15 Şubat 2015 Pazar

İsimlendirme Tüyoları

Maalesef ülkemizde marka yönetimi anlayışı henüz oturmadığı için patronlar firmasının ismini de, ürününün ismini de gelişi güzel tespit ediyor. İsmi koyup, logoyu yaptırdıktan ve ürünü piyasaya sürdükten sonra bir bakıyor; ya yurt içinde ya da yurtdışında adaş markalar var ve kendisine bu adaşlarından davalar açılmış. (Elbette bazıları bile bile başkalarının isimlerini taklit ediyor)  Şans eseri yurtiçinde veya yurtdışında olmayan bir ismi bulanların çoğu da yakışıklı isme sahip olmadığı için isimden kaybediyor. Özellikle firmasına da ve ürünlerine de aile soyadını koyan firmalar bu handikabı yaşıyor. Markalamaya tonlarca para ve zaman harcadıktan sonra “ya biz isim koyarken yanlış yaptık galiba” deyip, tüm emek ve masraf çöpe atılıyor, tekrar isim çalışılıyor. Tabi içlerinden akıllananlar olursa, bu sefer isimlendirme konusunda uzman bir danışmanla çalışıp markalama konusunda bir daha hata yapmamayı garanti altına alıyorlar.

İsimlendirme konusunda uzman olanlar ise isim belirleme sürecini şu şekilde yürütüyor: Öncelikle firmayı/ürünü inceliyorlar, sonra ilgili sektörü ve rakipleri inceliyorlar. Ardından isim türetmeye başlıyorlar. Türetilen isimlerin internetteki alan adlarının ve Türkiye’deki marka tescillerinin boş olup olmadığını araştırıyorlar. Boş olmayanları eliyorlar. Boş olanları okunuş, yazılış, anlaşılırlık, kulağa hoş gelirlik, olumlu anlamlara/çağrışımlara sahiplik, yabancı dillerde olumsuz karşılığının olmaması gibi açılardan puanlayıp objektif bir karar veriyorlar. İçlerinden en yüksek puan alan 2-3 tanesini de müşterilerine öneriyorlar.

Tabii herkes kendi firmasına, kendi ürününe ismi kendisi koymak istediği için kolay kolay kimse isimlendirme uzmanıyla çalışmaz. Bir de çocuğuna isim koyarken kimseye para ödemediği için firmasına/ürününe marka ismi koyarken de para ödemek istemez. Hâlbuki yurt dışında firmalar isim bulmak için profesyonellere yüzbinlerle ve milyonlarla ifade edilen ödemeler yapmayı göze alırlar. Çünkü markalaşmanın birinci kuralının doğru isimlendirme olduğunu bilirler. Bu anlayış (bir bilene danışma kültürü) yüzünden dünya markası oralarda çıkar, buralarda çıkmaz.

Bizde markalara ya sözlükten isim seçilir ya da ailenin soyadı veya bir çocuğunun adı verilir. İsimle yapılan işin uyumuna da bakılmaz. (Soyadı Çöken olduğu için inşaat firmasına Çöken İnşaat adını koyabilenler bile vardır bu ülkede.) Ama bu nafile bir çabadır. Çünkü aklınıza gelen hangi simi Google’a yazsanız alındığını görürsünüz. Akıllı firmalar öncelikle .com uzantısı boş olan bir isim bulmaya çalışır. Bulursa da ülke uzantılı (örneğin; .com.tr) alan adını sonradan alır. Net, info, biz gibi alan adı uzantılarını alıp bloke etmek de faydalıdır. Böylece isminizin başkaları tarafından kullanılmasını bir nebze de olsa engellemiş olursunuz. Ama .com uzantısı doluysa .com.tr veya .net veya .biz veya .info uzantıları ile idare etmenizi önermem. Çünkü ismin asıl sahibi .com adresinde bulunuyor. Çalışın, çabalayın .com uzantısı müsait bir isim bulun. Com uzantısına sahip olamadığınız bir isim bulmak sizi taklitçi, fırsatçı, tembel ve düşük zekalı gösterecektir. Bu da marka gücünüzü ve değerini azaltır. (Markanızın .com uzantılı alan adı satıştaysa paraya kıyın ve hemen alın. Bırakın cimriliği)   

Yeryüzünde 300 milyona yakın .com uzantılı alan adı alınmış durumda. Yani yeryüzüne bulunan tüm sözlüklerdeki kelimelerin .com uzantılı alan adı alınmış durumda. Bu durumda tek yapmanız gereken ya iki kelimeden oluşan isimler bulmak ya da sentetik (türetme) isimler bulmak.
  • İki kelimeden oluşan isimlere örnekler; Simit Sarayı, AtlasJet, AirTies, DemirDöküm,  Harley Davidson, Packard Bell, Albert Genau, Eurodecor.
  • Türetme isimlere örnekler; Aviva, Novartis, Mado, Tamek, Lassa, Avva, Oxxo, Kodak

Hemen hemen dünyada alınmadık isim kalmadığı için önümüzdeki yıllarda türetme isimler ve iki/üç kelimden oluşan isimler daha fazla göreceğiz.

.com uzantısı boş bir isim bulduğunuzda büyük bir ihtimalle yurtiçinde ve yurtdışında marka tescili de müsaittir. Bu ismi gönül rahatlığıyla kullanabilirsiniz. .com uzantısı boş bir isim bulduğunuzda diğer tüm uzantıları da satın almanızı öneririm ki; bu size yıllık olarak toplamda en fazla 200 TL’ye mal olur ve size adaş olmak isteyen markaların önünü keser.

Alan adı ve marka tescili müsait isimler türettiniz diyelim; bu sefer içlerinden işinize en yarayacak olanı seçmeniz gerekir ki, bu da ayrı bir vizyon ve stratejik görüş ister. Öncelikle yabancıların okumakta zorlandıkları Türkçe karakterlere sahip isimleri elemelisiniz. Bu alan adının da okunduğu gibi yazılmasını sağlayacaktır. İsmin işle ilgili olması bir avantajdır. Örneğin sektörü/kategoriyi anlatan tanımın isimin içinde yer alması avantaj sağlayabilir. Fıratpen, Koton, İnoksan böyle isimlerdir. İsmin kısa olması da bir avantajdır. İsimde sesli ve sessiz harflerin sırayla dizilmiş olması da avantajlıdır. Örneğin; Derimod. Bir de bazı uzmanlar form olarak hemen göze çarpan harflerin (O, T, A gibi) isimde, özellikle de kelimenin ortasında bulunmasını önemser.

Bazı alanlarda Türkçe isim, bazı alanlarda da yabancı isim daha avantajlıdır. Örneğin mobilyada İtalyan tarzı ve markaları önde olduğu için birçok yerli mobilya firması isimlerini İtalyancadan araklarlar. Bellona buna bir örnektir.  Gıda için de Türkçe isim daha makbuldür. Örneğin adı Tikveşli iken pazar lideri olan yoğurt markamız satıldığı yabancı firma tarafından adı Danone’ye çevrildikten sonra talep kaybına uğramıştır. Cam balkon sektörüne üretici olarak girecek bir firma (ki kendisi yanılmıyorsam büyük bir PVC markasının Ege bölgesi toptancısı idi), marka ismi olarak bir Alman adı olan Albert Genau’yu seçmiştir ve hızla pazar lideri olmuştur. Sonuçta bir mekanizma satmaktadırlar ve mekanizma deyince, bilirsiniz, Almanların üstüne yoktur. Hedef kitleniz muhafazakar ise restoranınıza Osmanlıca kokan bir isim koymanız, İngilizce kokan bir isim koymanızdan daha doğru olacaktır.

Doğru marka ismi dikkatleri ürünün üzerine çeker ve deneme isteği uyandırır. Zaten ürün ve marka bolluğu yaşadığımız günümüzde bir kere denetirseniz gerisini getirebilirsiniz.


Not: Lütfen sonu AŞ veya SAN ile biten marka ismi koymayınız artık. Resmi unvan tanımlarının kısaltmasını marka isminde kullanma modası geçti. Üstelik bu tür isimlerden çok var. Örneğin: Yataş, Sütaş, Doğtaş, Tukaş, Yatsan, Bisan, Borusan, Aselsan. Bu yüzden ülkemizde sonunda AŞ ve SAN olan yüzlerce marka vardır.  

15 Haziran 2014 Pazar

Com uzantılı alan adı için isme dikkat

İnternetteki alan adı (domain name) mevcudiyeti 300 milyonu geçti. Bunların %45’i, yani yaklaşık 140 milyonu “.com” uzantısıyla bitiyor. “.net”, “.biz”, “.org”, “.info”, “.name” uzantılı alan adlarının her biri %10’u geçmiyor. Anlayacağınız en değerli ve en popüler alan adı “.com” ile bitenler. Türkiye’de “. com” uzantılı alan adı alamayanlar ilgili makama marka veya işletme tescilini beyan ederek “.com” uzantısının önüne ülke uzantısını (.com.tr gibi) alabiliyor. Böylece aynı isme sahip iki farklı firmadan biri “.com” uzantısını, diğeri de “.com.tr” uzantısını kullanabiliyor. Bazı markalar tüm uzantıları satın alarak isimlerinin kullanılmasının önüne geçmeye çalışıyor. Tabii bunu akıl eden firma/marka sayısı oldukça az. Com ve com.tr’yi dolu gören markalar isim değiştirmek yerine “.net”, “.biz”, “.org”, “.info”, “.name” uzantılarını alarak yollarına devam ediyor.

Dünyanın farklı yerlerinde farklı sektörlerden birçok firma veya marka aynı ismi kullandığı için alan adı için uzantı talebi daha fazla oluyor. Dolayısıyla alan adı otoritesi ülke adı kısaltmalarından oluşan uzantıları da devreye soktu. Tek başına kullanılabilen bu ulusal uzantılar (“.tr”, “.uk”, “.de”, “.cn”, “.ru” gibi) her ne kadar ulusallığı ifade etse de oldukça çok kullanılıyor.

Ama com, net, org, biz, info gibi uzantılar daha global algılama yarattığı kesin. Hele hele markanız için .com uzantılı alan adı alabiliyorsanız ne ala. Her firma, her marka öncelikle “.com” ile biten uzantıya sahip olmak istediği için isim koyarken veya seçerken buna dikkat ediliyor artık. Yalnız yeryüzündeki bütün dillerdeki neredeyse tüm kelimelerin .com uzantısı alınmış durumda diyebiliriz. Uzmanlara göre 140 milyon “.com” uzantılı adresin dörtte biri sözlük anlamı olan tek kelimeden oluşuyor. Dörtte biri de birleşik kelimelerden (kirazticaret.com gibi) oluşuyor. Geriye kalan 70 milyon alan adı ise türetme, yani bir anlamı olmayan kelimelerden oluşuyor.


Eğer bir gün işinizi ulusal sınırların dışına taşımaya niyetliyseniz mutlaka “.com” uzantısı boş bir isim koyun markanıza. Böylece markanıza daha da itibar kazandırmış olacaksınız. Com uzantısı boş bir isim bulabilmek için de türetme isimler bulmaya çalışın. Yani hiçbir dilde anlamı olmayan, söylemesi, duyması, yazması kolay, akılda kalıcı bir isim uydurmalısınız. Merak etmeyin hiçbir anlamı olmayan türetme isimler de akılda kalıcı ve şık olabilir. (Türetme isimlere örnekler;  Turkcell, Vodafone, Avea, Digiturk, Tivibu, Aviva, Novarris, Nescafe …)

15 Mart 2014 Cumartesi

Bir Markanın İsmi Nasıl Olmalı?

Marka ismi bulma konusunda yardım isteyenler yine çoğaldı. Kimi açacağı kuaför salonu için marka ismi istiyor, kimi fason üretime dayalı kozmetik şirketi için marka ismi önermemi istiyor. Öncelikle şunu bilmelisiniz ki, marka ismi bulmak bir çocuğa isim koymak kadar kolay değildir ve olmamalıdır da. Sektör araştırması, düşünme, isim üretme, isimleri tüm yönlerden araştırarak eleme ve kalanlardan en iyisini seçmeyi içerir. (Bkz: http://markaisimleri.wordpress.com/)

Tabii bu “yardım” amaçlı talepleri iş yoğunluğumdan dolayı geri çeviriyorum. Taleplerini geri çevirdiğim arkadaşlara isim bulmalarında yardımcı olması için aşağıdaki tüyoları verebilirim. Benden bu kadar J

İyi bir marka isminin öncelikle telaffuzu kolay olmalıdır. Kulağa hoş gelmeli, kolay anlaşılır olmalı, yazılması kolay olmalıdır. Mümkünse sesli ve sessiz harflerin yan yana gelmesinden oluşmalıdır.

Tüketiciler telaffuz edemeyecekleri markalardan uzak dururlar. Buna hak da vermek lazım; adını söylemekte ve yazmakta zorlanacağın bir markadan bahsetmek istemezsin, bahsedip düzeltilmek istemezsin.

Telaffuzu kolay marka ismi ilk şarttır ama yeter şart değildir;
  • Marka ismi bellekte kolaylıkla yer edinebilecek ilginçlikte olmalı, çarpıcı ve dikkat çekici olmalıdır. Aviva, Bonus, Google, Yahoo…gibi
  • Marka isminizin ürün kategoriniz ile ilgili olması, ürünün içeriğini ve/veya yararlarını çağrıştıran anlama sahip olması avantajlı olacaktır. Bu tüketicinin markanızı daha hızlı hatırlamasını sağlayabilir. Speedy araç servisleri, DieHard aküleri, Energizer pilleri gibi.
  • Marka isminizin negatif çağrışımları olmamalıdır. Hiçbir dilde kötü ve ters anlam içermemelidir. İsim koymadan önce yabancı dillerdeki anlamlarını araştırmakta fayda var. Ford'un Pinto modeli Brezilya'da istenilen satış rakamlarına ulaşmamıştı. Çünkü Brezilya'da “pinto” kelimesi argo olarak "küçük erkek organı" anlamına geliyordu.
  • Marka isminiz nadir olmalıdır. Ne rakiplerin adlarına benzememelidir, ne de başka sektörden adlara…  Versace-Nursece, Sony-Sunny, Armani-Armine… komiklikleri yaşanmamalıdır.
  • Türkçe karakterler içermemesinde de fayda var. Yurtdışında kolay telaffuz için bu önemlidir. Çarşı’nın Boyner’e dönmesi, Arçelik’in Beko’yu yaratmasının altında bu neden vardır.

İsim bulma yolculuğunuzda başarılar