Türkiye’de
mağazaların kiraları inanılmaz yüksek. Yüz metrekarelik mağazalar için 20 bin
TL kira isteniyor. Bu yüksek kiralara rağmen mağazalar kar edebiliyorsa ne ala…
Yeni alışveriş merkezlerinde ve yeni yerleşim yerlerinde binlerce mağaza arz
ediliyor. Her yerde AVM açılıyor, her yeni binanın altına mutlaka mağaza
konduruluyor, buna rağmen mağaza kiraları düşmüyor. Bu işte bir terslik var.
Ben mağazacıların
dükkan sahibine çalıştıklarını, kira ödemekten eve aş götüremediklerini
düşünüyorum. Görüştüğüm esnaflar ve zincir mağaza sahipleri de kiralardan
yakınıyor zaten. Nitekim yeni açılmış bir çok mağazanın ömrü 1 yılı geçmiyor,
ya kapanıyor, ya da devir oluyor. Çünkü iyi ciro yapmalarına rağmen kirayı
çıkaracak kadar kazanamıyor mağazacılar.
Fiyat rekabeti
yüzünden kar marjları git gide eriyen markaların bu kiralara dayanması
imkânsız. Zaten batan birçok zincir mağaza cahil cesaretiyle yüksek kiralı
mağazalar tuttukları için iflas ettiler.
Yüksek kiraları
görüp mağaza üreten “rant yatırımcıları” da amma inatçılar. Ürettikleri
mağazalar 3-4 yıldır boş olmasına rağmen kira düzeyini düşürmemekte kararlılar.
Bu durum ev ve iş yeri fiyatları ve kiraları için de geçerli.
Ben bu kira balonunun
yakında patlayacağına inanıyorum. Zaten uzun zamandır yabancı ekonomistler
Türkiye’de şişirilmiş emlak piyasasının çökmesinden kaynaklı bir kriz olacağını
düşünüyorlar. Anlayacağınız emlak piyasası tam bir spekülasyon alanı. Fiyat
sanki arz ve taleple değil de, illüzyonla oluşuyor. Neyse bu kadar arz
sonrasında gelecekte daha insaflı kira düzeyleri olur da, mağazacılar düzgün
kar eder umarım.
Not: Bu arada
bazı AVM’lerin ekonomik kriz dönemlerinde sabit kira yerine cirodan pay alarak
mağazacıları rahatlattıklarını biliyorum. Aslında bu uygulama sürekli olmalı.
